Aanleiding
Reinhard Heydrich was plaatsvervangend leider van de SS onder Himmler en hoofd van het Reichssicherheitshauptamt, en was daarmee één van de machtigste en gevaarlijkste mannen in de nazi-hiërachie. Hij was de voorvechter van Hitlers grote plan voor expansie naar het oosten: Duitslands grens moest naar de Volga worden verschoven en dertig miljoen Slaven moesten worden weggevoerd. De vrijkomende landstreken zouden door de Duitsers worden gekoloniseerd en over deze uitgestrekte gebieden zou Heydrich als een soort onderkoning regeren, alleen aan Hitler ondergeschikt.

Heydrichs eerste stap was baron Von Neurath als Reichsprotektor van Bohemen en Moravië af te zetten. Het was niet moeilijk zijn positie te ondermijnen en in september 1941 kwam Heydrich in Praag zijn plaats innemen. Bij zijn aanstelling liet Heydrich er geen gras over groeien en voerde een aantal meedogenloze zuiveringen door, waarbij meer dan 10.000 mensen werden gearresteerd en ongeveer 450 mensen werden geliquideerd.

In Londen waren ondertussen de eerste berichten van de moorden en deportaties ook binnengekomen en de Tsjechische regering in ballingschap besloot om een speciale eenheid samen te stellen om deze gevaarlijke man, Reinhard Heydrich, te vermoorden. Voor deze missie werden Jan Kubis en Josef Gabcik geselecteerd, die op 28 december 1941 boven Tsjechoslowakije werden gedropt. Na contact te hebben gemaakt met het plaatselijke verzet, werden ze naar het dorpje Panenske Brezany gebracht, waar Heydrich en zijn gezin in een groot landhuis woonden. Na vele maanden van observeren was het op 27 mei 1942 dan eindelijk zover. Ze waren namelijk te weten gekomen dat Heydrich op deze dag een afspraak had met Hitler in Berlijn en wisten daarom precies welke route Heydrich zou volgen.

In de ochtend van 27 mei hadden Gabcik, Kubis en Valcik, een lokale verzetsstrijder, hun posities ingenomen. Om 10.25 uur bereikte de auto, bestuurd door Heydrichs persoonlijke lijfwacht SS-Oberscharführer Klein, het punt waar Gabcik klaar stond met zijn pistool. Het pistool weigerde echter en de chauffeur, die ondertussen zijn auto tot stilstand had gebracht, stapte uit en vuurde enkele kogels af op de vluchtende Gubcik. Op dat moment wist Kubis echter een handgranaat in de richting van Heydrich te gooien, maar nadat de rook opgetrokken was, stapte Heydrich uit en begon deze de jacht te openen op Kubis. Maar na enkele meters viel hij neer en al vrij snel bleek dat Heydrich bij deze aanslag toch zwaar gewond was geraakt. Een voorbijganger, die alles had gadegeslagen, bekommerde zich om Heydrich en hield vervolgens een passerende truck aan. Heydrich werd met spoed naar het Bulkova ziekenhuis gebracht waar al snel bleek dat hij zeer ernstige verwondingen had opgelopen. De chirurgen besloten om meteen te opereren en ondanks zijn verwondingen, wist hij na deze operatie wonderbaarlijk genoeg toch te herstellen. Na Himmlers bezoek aan het ziekenhuis op 2 juni raakte Heydrich echter in een coma, waar hij nooit meer is uitgekomen. Heydrich stierf om 04.30 uur in de vroege ochtend van 4 juni 1942 op 38-jarige leeftijd. Hoewel de echte doodsoorzaak nooit is vastgesteld is het zeer hoogst waarschijnlijk te noemen dat Heydrich is overleden aan vergiftiging afkomstig van de splinters van de handgranaat.

Hitler was na het horen van dit bericht uitzinnig van woede en hij eiste wraak. Hij gelastte de onmiddellijke terechtstelling van 30.000 Tsjechen als vergelding. Echter, Karl Hermann Frank die door de dood van Heydrich de leiding had verkregen, protesteerde op grond van het feit dat dit de hard benodigde arbeidskrachten in het protectoraat ernstig zou uitdunnen, waardoor Hitler op zijn beslissing terugkwam. Maar daarmee was Hitlers wraak bij lange nog niet geluwd. Op 9 juni 1942 ontving Karl Frank een uiterst geheim bericht van Hitler, waarin hem werd gelast 'een speciale vergeldingsactie uit te voeren om de Tsjechen definitief een lesje in onderworpenheid en nederigheid te geven'. Frank moest een of andere kleine arbeidersstad uitkiezen en deze volkomen vernietigen.

Waarom Lidice
Lidice schijnt voor deze vernietiging te zijn gekozen volgens het advertentieprincipe dat iemand ertoe brengt een bepaalde soort zeep te kopen, omdat hij de naam ervan ergens heeft gelezen. De naam van het dorp was onlangs genoemd in verband met een door de Gestapo onderschept verdacht briefje. Op 3 juni onderschepte een fabriekseigenaar in de buurt van Lidice een brief die bestemd was voor een van zijn arbeidsters. Omdat hij de inhoud ervan niet vertrouwde, speelde hij de brief in handen van de politie die daarop zowel de afzender als de geadresseerde arresteerde. Tijdens de verhoren viel onder andere de naam van een zekere Horák uit Lidice. Argwanende politiemannen ontdekten dat iemand van die naam in 1939 uit Lidice naar Engeland was gevlucht en daar nu parachutist zou zijn, en dat deze de man zou zijn die onlangs in het buurt van het dorp zou zijn gesignaleerd. Deze mededeling was onjuist, maar het wantrouwen van de nazi's groeide er alleen maar door, maar tegen de tijd dat de Duitsers dit hadden ontdekt, waren de bevelen al gegeven en de eerste voorbereidingen al getroffen.

Dat de nazi's echter Lidice ook hadden uitgekozen had niets te maken met duidelijke bewijzen dat het dorp hulp had verleend aan de moordenaars van Heydrich. In een officiëel communiqué heette het dat er in het dorp wapens waren gevonden, geheime drukpersen, illegale radio-ontvangers en veel voedsel. De bevolking zou aan de moord aan Heydrich medeplichtig zijn geweest, doordat ze de moordenaars had geholpen. De werkelijke feiten waren geheel anders, maar toch was Lidice schuldig bevonden. Berlijn eiste onmiddellijke actie en het was te laat om er nog iets aan te doen. Twee Gestapo-agenten werden in allerijl naar Lidice gestuurd om te zorgen voor de noodzakelijke 'bewijzen', die de volgende morgen zouden worden gevonden.

De vernietiging van een dorp
Op 4 juni 1942 verschenen laat in de middag twee colonnes militairen met vrachtauto’s in het dorp. Zij sprongen uit de voertuigen en vormden een kordon rondom het dorp. Mannen van de Gestapo en de politie onderzochten ondertussen alle huizen en aan het eind van de dag stapte de hele groep weer in de vrachtwagens en reed weg. Wel hadden zij de hele familie Horák meegenomen, en geen van hen werd ooit meer teruggezien.

Toen er enkele dagen lang verder niets meer gebeurde, begon de rust in het dorp weder te keren. Dit was echter van korte duur, want op 9 juni, laat in de avond, kwamen ze terug. Wederom sloten ze het dorp en alle uitgangen hermetisch af. Iedereen werd uit zijn huis gehaald en moest op het plein gaan staan, de mannen aan één kant en de vrouwen en kinderen aan de andere kant. De mannen die ouder waren dan 15 jaar werden vervolgens in de lege boerderij van Horák opgesloten en de vrouwen en de overige kinderen werden in de school gedreven, waar zij werden opgesloten.

Intussen doorzochten patrouilles hun huizen en verzamelden systematisch alles van waarde. Het 'bewijs' dat de schuld moest aantonen was spoedig gevonden. Toen 's morgens de schooldeuren werden geopend zagen de vrouwen de treurige overblijfselen van hun dorp. Vervolgens werden zij in een rij overdekte vrachtwagens geladen en weggereden en geen van hen wist waarheen of waarom. Eén vrouw, die door een gat in het zeildoek van de vrachtwagen keek, kon de ruggen zien van de mannen die op het erf van de boerderij van Horák stonden aangetreden. Dat was het laatste dat een van hen van de mannen van Lidice zag.

De speciale vernietigingsgroep die ondertussen uit Praag was aangekomen, zette een rij matrassen tegen de muur om ricocheren van de kogels te verhinderen, haalden vervolgens de mannen en jongens met 10 tegelijk naar buiten, zetten hen tegen de muur en schoten hen vervolgens neer, in totaal 173 personen. Heel de dag ging dit door, totdat ieder levend wezen in Lidice was vermoord. Zelfs honden werden in hun hokken doodgeschoten. Sommige mannen hoorden zelfs niet in Lidice thuis, maar waren die bewuste avond slechts op bezoek in dit dorp. Er waren er die afwezig waren en in nachtploegen in de mijnen en fabrieken van Kladno werkten. Maar zij werden niet vergeten. Zij werden opgehaald en later doodgeschoten en het totaal aantal doden kwam hiermee op 192 personen.

Inmiddels waren de 198 vrouwen en 98 kinderen in Kladno gearriveerd, waar zij in de plaatselijke lagere school werden opgesloten en daar drie dagen zonder voedsel werden opgesloten. Toen ze later uit de school werden gelaten werden de kinderen, onder een luid protest van de wanhopige moeders, gescheiden en de kinderen werden de gereedstaande bussen ingeduwd en de moeders in de gereedstaande trein. Daarna werden de deuren op slot gedaan en begon de langzame reis naar Ravensbrück. Daar werden 35 van de oudere vrouwen doorgezonden naar Auschwitz, waar zij voor medische experimenten werden gebruikt. De rest van de vrouwen bleef in Ravensbrück en bijna 3 jaar lang verdroegen zij het zwoegen, de honger en de zweepslagen van dat beruchte concentratiekamp, zonder enig bericht van hun mannen, hun kinderen en hun dorp.

Toen het einde tenslotte kwam en zij bevrijd werden begon het zoeken naar de verdwenen kinderen. Het geallieerde militaire bewind nam deze taak op zich, maar het duurde twee jaar voor er iets werd gevonden en nog vele jaren voor de documenten aan het licht kwamen die het verhaal van hun lot onthulden.

Van de 99 kinderen die waren weggevoerd, waren er 8 baby's naar een ziekenhuis in Praag gebracht om als Duitser te worden grootgebracht. Vervolgens waren er 9 van hen geschikt bevonden voor 'germanisatie' en zij werden toegewezen aan Duitse families. Deze 17 kinderen overleefden allen de oorlog en keerden later naar hun eigen families terug. De overige 82 kinderen waren allen naar de gaskamers van Chemnitz gestuurd.

Nasleep
Het dorp zelf werd met de grond gelijk gemaakt. Alle gebouwen werden platgebrand of opgeblazen en vervolgens kwamen de bulldozers die alles platreden. Slootjes werden omgeleid, vruchtbomen ontworteld en het aanwezige meertje dichtgegooid zodat geen herkenbare plek meer zou bestaan. Vervolgens werd een hek om het hele gebied geplaatst met daarom borden waarop in het Duits en in het Tsjechisch de volgende tekst stond: "Iedereen die dit hek nadert en niet blijft stilstaan wanneer hij wordt aangeroepen, zal worden doodgeschoten". Alles wat van Lidice was overgebleven, was een grote bruine vlek van puin en rommel.

Op 24 juni 1942 werd het volgende rapport opgesteld: "In overeenstemming met de bevelen van de Führer zijn represailles genomen tegen het dorp Lidice.. Het dorp is met de grond gelijk gemaakt, de mannelijke inwoners boven de 15 jaar zijn doodgeschoten, sommige kinderen zijn overgebracht naar Duitse families en de rest van de kinderen en alle vrouwen zijn overgebracht naar diverse concentratiekampen". Het bizarre van dit hele verhaal is dat de complete vernietiging van het dorp Lidice door Duitse cameramensen is vastgelegd.

Toen de feiten bekend werden ging er een kreet van afgrijzen op in de hele wereld. Er werden rekeningen geopend en comités gevormd, die de taak op zich namen het vermoorde dorp niet te vergeten en later te herbouwen. In vele landen werden gedenktekens opgericht en een dorp in Brazilië en in de Verenigde Staten werd herdoopt met de naam Lidice. In plaats van uit te wissen hadden de nazi's onbewust voor een blijvende herinnering gezorgd. In 1949 werd er een nieuw dorp gebouwd op de voormalige locatie van Lidice en in 1956 werd er een herdenkingstuin geopend.