Toen in april 1940 de Duitse troepen Noorwegen binnenvielen had het land meer dan honderd jaar geen oorlog gekend. Het land had dan ook nagenoeg geen noemenswaardig leger. De overheid stond op het standpunt dat een land als Noorwegen zich toch nooit tegen de grootmachten zou kunnen wapenen.

Ten tijde van de invasie van Finland door de Sovjet-Unie (Winteroorlog) was enigszins een kentering ontstaan. Grote delen van het bestaande Noorse leger waren naar het noorden gestuurd om een mogelijke Sovjetinvasie af te wachten. Toen in maart 1940 de wapenstilstand werd getekend, liet men dit leger echter weer huiswaarts keren. Tijdens de Duitse invasie op 8 april 1940 was men nog maar net begonnen met het opnieuw mobiliseren. Ondanks tekortkomingen wisten de Noren het de Duitse aanvaller nog behoorlijk moeilijk te maken. Uiteindelijk moest de regering zich op 9 juni 1940 overgeven.

Opbouw

De Noorse defensie stond onder het bevel van koning Haakon VII als opperbevelhebber en kon bij een algehele mobilisatie een legermacht van 10.000 man op de been brengen. Hierin werd de koning direct bijgestaan door de Noorse minister van Defensie Birger Ljungberg. Het leger was geheel opgebouwd volgens het principe van dienstplicht. Slechts een kader van officieren en ondersteunend personeel was in professionele dienst.

Voor de landmacht was het land opgedeeld in zes militaire districten met hoofdkwartieren in Halden, Oslo, Kristiansand, Bergen, Trondheim en Harstad. Daarboven stond het Hærens OverKommando (Algemeen Hoofdkwartier) met als bevelhebber Kommanderende General General-major Kristian Laake. In vredestijd werd slechts een klein aantal manschappen in dienst gehouden. Na mobilisatie zouden deze aantallen moeten uitgroeien tot volledige divisies. In ieder militair district zetelde een hoofdkwartier van een divisie. De divisies werden echter niet gebruikt om de strijd te voeren. Dit waren puur administratieve organisaties bedoeld voor de mobilisatie. Formeel telde ieder district twee of drie infanterieregimenten. Tijdens oorlogstijd echter werd de basis in ieder district gevormd door een infanteriebrigade, zodat het operationele leger zes infanteriebrigades telde. Elke brigade bestond uit vier infanteriebataljons, een artilleriebataljon en een fietscompagnie en werd aangevuld met meerdere onafhankelijke bataljons. Per militair district kon hier enig verschil in ontstaan afhankelijk van de snelheid van mobilisatie. Het was ook niet per definitie zo dat een infanterieregiment in haar geheel werd ondergebracht in een infanteriebrigade. Ook hierin konden, afhankelijk van de snelheid van mobilisatie en plaats van aanval, verschillen ontstaan.

Een infanterieregiment telde 3.750 manschappen die over het algemeen waren bewapend met het Krag-Jorgensen M1894 geweer. De ondersteunende wapens bestonden uit 6,6 mm Madsen lichte machinegeweren en Colt-Browning M29 zware machinegeweren. Daarnaast beschikte men over mortieren.

Het Noorse leger kende ook een aantal cavalerie-eenheden. Dit waren de mobiele eenheden binnen het leger. De cavalerie opereerde veelal onafhankelijk en had tot taak vijandelijkheden te verstoren, zodat de infanterie zich kon opstellen. Nagenoeg alle cavalerie-eenheden waren uitgerust met ski’s. De artillerie maakte gebruik van Kongsberg 120 mm houwitsers en Ehrhardt 75 mm M1901 veldgeschut. Voor wat betreft het luchtafweergeschut maakte men gebruik van Madsen 20 mm mitrailleurs en Kongsberg 75 mm M1932 luchtafweergeschut.

De luchtmacht maakte deel uit van de landmachtorganisatie en bestond uit drie eskaders: een jacht-, een bommenwerper- en een verkenningseskader. De organisatie telde 76 toestellen en 940 man personeel. Bij de Duitse aanval werden de meeste toestellen op de grond vernield. Desondanks konden vooral de Noorse Gloster Gladiator jagers nog enige tijd van zich afbijten.

De marine bestond uit een vloot, kustartillerie en een luchtwapen. Ondanks het feit dat de meeste wapens zeer waren verouderd, wist men de Duitse aanvaller behoorlijk partij te geven.De vloot telde 113 schepen, waaronder 2 kruisers, 10 mijnenleggers, 7 torpedobootjagers, 17 torpedoboten, 9 onderzeeboten, 8 mijnenvegers en 58 patrouillevaartuigen. Van al deze schepen wisten er 13 na de strijd uit te wijken naar Groot-Brittannië. Het kustgeschut was vooral geconcentreerd rond de batterijen Oscarborg, Oslofjord, Kristiansand en Bergen Agdenes. Vooral dit geschut was verantwoordelijk voor het tot zinken brengen beschadigen van diverse Duitse oorlogsbodems. Het marineluchtwapen was zeer klein en heeft maar een bescheiden rol gespeeld tijdens de vijandelijkheden.

Het Noorse leger was ten tijde van de Duitse inval op 9 april 1940 nog maar net begonnen met mobiliseren. Met deze mobilisatie werd in een ijltempo doorgegaan, terwijl men al volop in gevecht was. Hierdoor week de uiteindelijke opbouw behoorlijk af van het mobilisatieplan. In onderstaande tabellen, trachten we een beeld te scheppen van de uiteindelijke organisatie in die hectische dagen.

Hærens OverKommando- Legerhoofdkwartier
Kommanderende General		Oslo	General-major Kristian Laake vanaf 11 april General-major Otto Ruge
Generalstaben (HOK)		Oslo
Krigsskolen (Krijgsschool)		Oslo	Major Lauritz G. Bryhn
Befalsskolen for Kavaleriet (cavalerieschool)		Oslo	Ritmester Harald Broch
Befelsskolen for Hærens artillerie (Artillerieschool)		Oslo
Befalsskolen for Ingeniørvåpenet (Genieschool)		Oslo	Kaptein Hans Løken
Motor. 12 cm haub bat.		Høytorp fort- Fossumstrøket	8x 12 cm houwitser m/32
Motor. 10,5 cm kan. bat.		Høytorp fort- Fossumstrøket	12x 10,5 cm
Luftvarnsregiment (Luchtafweerregiment)		Oslo	Apart behandeld
Flyregiment (luchtvaartregiment)		Oslo	Apart behandeld
Garden (Gardebataljon)		Oslo
D.K. 1 (1.Divisjon kommando)		Halden	General-major Carl Erichsen
1. Divisjon skole		Halden	Kaptein Fritzner
1. Brigade		Oslo
Infanteriet Regiment 1		Østfold Infanteriet Regiment	Major J.T. Hagle
Infanteriet Regiment 2		Jegerkorpset Infanteriet Regiment	Oberst O.J. Broch
Infanteriet Regiment 3		Telemark Infanteriet Regiment	Oberst E. Steen
Kavalleriet Regiment 1		Akershus DR	Oberst E. Astrup
Artilleriet Regiment 1		Akershus AR	Oberst C. Frølich-Hansen
D.K. 2 (2.Divisjon kommando)		Oslo	General-major Hvinden Hauf
2. Divisjon Skole		Oslo	Kaptein A.T. Sunde
2. Brigade		Oslo
Infanteriet Regiment 4		Akershus IR	Obetst T.H. Dahl
Infanteriet Regiment 5		Østoppland IR	Oberst Hiorth
Infanteriet Regiment 6		Vestoppland IR	Oberst C. Mork
Kavalleriet Regiment 2		Oppland DR	Oberst J. Jensen
Artilleriet Regiment 2		Oppland AR	Oberst O. Nordlie
D.K. 3 (3.Divisjon Kommando)		Kristiansand	General-major E. Liljedahl
3. Divisjon Skole
3. Brigade
Infanteriet Regiment 7		Agder IR	Oberst L.A. Gladstad
Infanteriet Regiment 8		Rogaland IR	Oberst Spørck
Motormitr. kompanie		Madlamoen
D.K. 4 (4.Divisjon Kommando)		Bergen
4. Divisjon Skole		Bergen
4. Brigade			Oberst G. Östbye
Infanteriet Regiment 9		Nordaland IR
Infanteriet Regiment 10		Sogn og Fjordane IR
D.K. 5 (5.Divisjon Kommando)		Trondheim	General-major Jacob Ager Laurantzon
5. Divisjon Skole		Trondheim
5. Brigade
Infanteriet Regiment 11		Møre IR- Molde	Oberst D. Thue
Infanteriet Regiment 12		Sør-Trøndelag IR- Trondheim en Værnes	Oberst E. Frisvold
Infanteriet Regiment 13		Nord-Trøndelag IR- Steinkjer	Oberst O.B. Getz
Kavalleriet Regiment 3		Trøndelag DR- Rinnleiret	Oberst A. Wettre
Artilleriet Regiment 3		Trøndelag AR- Trondheim en Værnes	Oberst O.S. Strugstad
D.K. 6 (6.Divisjon Kommando)		Nord Norge- Harstad	General-major Carl Gustav Fleischer
6. Divisjon Skole
6. Brigade		Harstad
Infanteriet Regiment 14		Sør-Hålogaland IR- Mosjøen
Infanteriet Regiment 15		Nord-Hålogaland IR- Narvik
Infanteriet Regiment 16		Troms IR- Tromsø

Luftvernet-luchtafweer
Luftvarnsregiment
Regiment stab	Oslo
skole	Oslo
Östlandet lufv. kommando	Oslo
Oslo luftvern	Oslo	5 batterijen met elk twee 7,5 cm M/16 en M/32 geschut, vijf 150 cm zoeklichten en 15 luchtafweermitrailleurs
Kjeller luftvern	Vliegbasis Kjeller- Oslo	2 batterijen met elk twee 7,6 cm geschut, vier zoeklichten en vier luchtafweermitrailleurs
Horten luftvern	Marinevliegkamp Horten	2 batterijen met elk twee 7,5 cm M/16 geschut en zes luchtafweermitrailleurs
Kongsberg luftvern	Kongsberg	2 batterijen met elk twee 7,6 cm geschut en vier luchtafweermitrailleurs
Raufoss luftvern	Raufoss	2 batterijen met elk twee 7,5 cm M/32 geschut en vier luchtafweermitrailleurs
Rjukan luftvern	Rjukan	3 batterijen met elk twee 40 mm Bofors kanonnen en zeven luchtafweermitrailleurs
Heröya luftvern	Heröya	2 batterijen met elk twee 40 mm Bofors kanonnen en drie luchtafweermitrailleurs
Bergen luftvern	Bergen	3 batterijen met elk twee 7,5 cm M/16 geschut en zes luchtafweermitrailleurs
Maskinkan batt. Nord Norge	Setermoen	4- 40 mm Bofors kanonnen en twee luchtafweermitrailleurs
Ten dienste van de kustbatterijen:
Oscarsborg luftvern	Oscarsborg	1 batterij met twee 40 mm Bofors kanonnen en drie luchtafweermitrailleurs
Oslofjord festning luftvern	Oslofjord	1 batterij met twee 40 mm Bofors kanonnen en acht luchtafweermitrailleurs
Kristiansands festnings luftvern	Kristiansand	1 batterij met twee 7,5 cm kanonnen en twee luchtafweermitrailleurs
Agdenes festnings luftvern	Trondheimsfjord	zes luchtafweermitrailleurs
Fossumströkets luftvern	Mysen	vier tot zes luchtafweermitrailleurs

Hærens flyvåpen- legerluchtmacht
Flyregimentet
Bombervingen	Sola	4- Caproni Ca 310 3 of 4- Fokker C.V 2- de Havilland Tiger Moth
Speidervingen		Onbekend aantal Fokker C.V
Jægervingen		9- Gloster Gladiator
Trøndelag flyveafd.	Værnes	9- Fokker C.V 1- de Havilland Tiger Moth
Hålogaland flyveafd.	Bardufoss	6- Fokker C.V

Fortificaties
Kustverdediging
Oscarsborg festning	1. Sjoforsvarsdistrikt	Oberst B. Eriksen
	Söndre Kaholmen	3- 28 cm Krupp 3- luchtafweer machinegeweren
	Håöya	2- 12 cm gechut
	Kopås	3- 15 cm geschut 2- zoeklichten
	Husvik	2- 5,7 cm geschut
	Nesset	3- 5,7 cm geschut
	Nordre Kaholmen	3- 45 cm torpedolanceerbuizen 2- 5,7 cm geschut
	Seiersten	2- 40 mm Bofors
Oslofjord festning	1. Sjoforsvarsdistrikt	Oberstlöytnant K. Notland
	Håøy fort	2- 21 cm geschut 2- 12 cm geschut 4- 6,5 cm geschut 6- luchtafweer machinegeweren 1- 90 cm zoeklicht 116 manschappen
	Måkerøy fort	2- 30,5 cm houwitsers 2- zoeklichten 3- luchtafweer machinegeweren 89 manschappen
	Bolærne fort	3- 15 cm geschut 4- 12 cm geschut 6- luchtafweer machinegeweren 1- 150 cm zoeklicht 1- 90 cm zoeklicht 186 manschappen
	Rauøy fort	4- 15 cm geschut 2- 6,5 cm geschut 2- 40 mm Bofors 9- luchtafweer machinegeweren 1- 150 cm zoeklicht 2- 110 cm zoeklichten 249 manschappen
Kristiansand festning	1. Sjoforsvarsdistrikt	Oberstlöytnant O.A. Fosby
	Oddoröya fort	2- 21 cm geschut 4- 24 cm houwitsers 6- 15 cm geschut 2- 6,5 cm geschut 2- 7,5 cm luchtafweer geschut 2- Colt luchtafweer machinegeweren 3- 110 cm zoeklichten 175 manschappen
	Gleodden batterij	3- 15 cm geschut 2- 6,5 cm geschut
Bergen festning	2. Sjoforsvarsdistrikt	Oberst G.I. Willoch
	Kvarven	3- 21 cm geschut 3- 24 cm houwitsers 2- 110 cm zoeklichten 2- 7,5 cm luchtafweer geschut 6- luchtafweer machinegeweren 3- 45 cm torpedolanceerbuizen
	Hellen	3- 21 cm geschut 3- luchtafweer machinegeweren 1- 110 cm zoeklicht
	Lerøy	2- 6,5 cm geschut 1- 90 cm zoeklicht
	Færøy	2- 6,5 cm geschut 1- 90 cm zoeklicht
	Herdla	2- 6,5 cm geschut 1- 110 cm zoeklicht
	Håøy	2- 5,7 cm geschut 1- 110 cm zoeklicht
	Sletta	2- 7,5 cm geschut 2- luchtafweer machinegeweren
	Öyord	2- 7,5 cm geschut 2- luchtafweer machinegeweren
Agdenes festning	2. Sjoforsvarsdistrikt	Oberstlöytnant F. Jacobsen
	Hysnes	2- 21 cm geschut 2- 15 cm geschut 2- 6,5 cm geschut 1- 110 cm zoeklicht 3- luchtafweer machinegeweren
	Brettingen	2- 21 cm geschut 3- 15 cm geschut 2- 6,5 cm geschut 1- 110 cm zoeklicht 3- luchtafweer machinegeweren
	Hambåra	2- 15 cm geschut 3- luchtafweer machinegeweren 1- 110 cm zoeklicht
Grensfortificaties
Sarpsborg festning	Distrikt kommando 1	Major M.K. Arctander
	Greåker fort	2- 12cm Schneider Caret geschut 2- 7,5 cm M/01 veldgeschut
	Ravnebergets batteri	2- 10,5 cm L/28 geschut 4- 7,5 cm geschut
Fossumstrøkets festning	Distrikt kommando 1	Oberstlöytnant L. Rodtwitt
	Høytorp fort	2- 12 cm Schneider Canet geschut 2- 7,5 cm geschut 8- 8,4 cm Krupp M/1887 geschut 4- 12 cm houwitsers 4- 7,5 cm M/01 geschut
	Trøgstad fort	2- 12 cm Schneider Canet geschut 2- 7,5 cm geschut 8- 8,4 cm Krupp M/1887 geschut 4- 7,5 cm M/01 geschut
Kongsvinger festning	Distrikt kommando 2	Major E. Hoch-Nielsen
	Gullbekfortet	2- 12 cm Schneider Canet geschut
	Vardefortet	2- 12 cm Schneider Canet geschut

 

Noorse Marine
Øverkommando			Kontreadmiral H.E. Diesen
		Admiralstaben	Admiralstabens etterretnings og sambandsavdelning (verbindingsdienst)
1. Sjoforsvarsdistrikt- Horten
	Sjøforsvarssjef (bevelhebber)		Kontreadmiral J. Smith-Johannsen
	Horten luftvern (luchtverdediging)	1. Flyavdelning	8- M.F.11 1- Heinkel He 115 a-2 2- D.T.2 2- M.F.10
		Marinens flystasjon (vliegbasis) Karljohansvern
		Marinens flystasjon Kristiansand
		1. Mineleggerdivisjon (mijnenlegger divisie)	Laugen (I) Glommen Nor Vidar
		3. Torpedobatdivision (torpedoboot divisie)	Jo Grib Ravn Ørn Lom
	Ytre Oslofjord Sjøforsvarsavsnitt	Avsnittsjef	Kommandør E. Tandberg-Hansen
		1. Undervannsbatdivisjon (onderzeebootdivisie)	A 2 A 3 A 4 Sarpen
		1. Minesveiperdivisjon (mijnenvegerdivisie)	Hauk Falk Hvas Kjæk
		3. Minesveiperdivisjon	Otra Rauma
		Oslofjord bevoktningsavd (patrouilleboot eskader)	Farm, ds Pol III, Skudd I, Skudd II, Oter I, Hvall II, Hvall III, Treff, Ramoen, Sætre, Beta
	Oskarsborg Sjøforsvarsavsnitt
		Oskasrborg bevoktningsavd	ds Alpha Furu Kranfartøy 2
	Kristiansand Sjøforsvarsavsnitt		Odin Gyller
		2. Torpedobatdivision	Kjell Skarv Teist
		2. Undervannsbatdivisjon	B 2 B 5
		10. Bevoktningsdivisjon	Lynn, Kvik, Blink
		11. Bevoktningsdivisjon	William Barents, Firern, Lyngdal, Hval IV, Hval VI, Hval VII
2. Sjoforsvarsdistrikt- Bergen
	Sjøforsvarssjef		Kontreadmiral C. Tank-Nielsen
			Olav Tryggvason (mijnenlegger in reparatie te Horten) B 6 Sperm, Hval V, Commonwealth, Motorbåt nr 7
		1. Jagerdivisjon (torpedobootjagers)	Garm Troll Draug Æger (geleend van 2.Jagerdivisjon)
		1. Torpedobatdivisjon	Snøgg Stegg
		4. Torpedobatdivision	Storm Brand Sæl
	Marinens flystasjon	Bergen
		2. Flyavdelning	7- M.F.11 2- Heinkel He 115 a-2 3- D.T.2
		Sola sjøflygruppe
		Trøndelag sjøflygruppe
	Haugesund gruppesentral		Kustwacht
	Bergen Sjøforsvarsavsnitt	Bergen	Oberst G.I. Willoch
			Rundøy Andenes
		2. Mineleggerdivisjon
		2. Minesveiperdivisjon
		12. Bevoktningsdivisjon
		13. Bevoktningsdivisjon
	Trøndelag Sjøforsvarsavsnitt	Trøndelag	Korvetten-kaptån O. Bergersen
			Sleipner (geleend van 2.Jagerdivisjon) Trygg (geleend van 1.Torpedobåtdivision) Haug II, Haug III
		5. Torpedobatdivision	Skrei Sild Laks
		14. Bevoktningsdivisjon	Heilhorn, Stenkjær, Fosen, Nauma
3. Sjoforsvarsdistrikt- Nordland
	Sjøforsvarssjef		Kontreadmiral L.Hagerup
			Heimdal, Nordkapp, Thorod, Kvitøy, Svalbard II, Syrian, Torfinn I, Aud I
		3. Flyavdelning	2- M.F.11 3- Heinkel He 115 a-2
	Ofotenavdelningen	1. Pansarskipdivisjon (pantserschipdivisie)	Norge Eidsvold
		3. Undervannsbatdivisjon	B 1 B 3 Lyngen
		Bevoktningsavdelning	Michael Sars, Senja, Kelt
	Finnmarksavdelningen	Bevoktningsavdelning	Fridtjof Nansen, Børtind, Nordhav II, Rossfjord, Spanstind