Nederlandse Ongepantserde kruisers van de Atjeh-klasse (1876)

Inleiding

De Ongepantserde kruisers van de Atjeh-klasse waren gebaseerd op een maritiem concept dat eigenlijk al verouderd was toen de schepen in dienst genomen werden. De schepen waren gebouwd als ongepantserde kruisers met een combinatie van zeil- en stoommachineaandrijving. De meeste andere landen waren al aan het overstappen op gepantserde schepen en stoomaandrijving als primaire vorm. Van de acht geplande schepen werden uiteindelijk zes schepen afgebouwd die tot het begin van de 20e eeuw operationeel dienst deden, voornamelijk in Nederlands-Indië. Twee schepen deden nog tot aan de Tweede Wereldoorlog dienst als accommodatieschip.

Image 28278
Hr. Ms. Tromp in Algiers Source Fotoafdrukken Koninklijke Marine / NIMH 2158_001643

Schepen in deze klasse

Zr. Ms. Atjeh (1876)
Hr. Ms. Atjeh (1876)
3 maart 1875: kiellegging
6 november 1876: tewaterlating
1 november 1877: aflevering
1921: buiten dienst en sloop
Zr. Ms. Tromp (1877)
Hr. Ms. Tromp (1877)

23 augustus 1875: kiellegging
december 1877: tewaterlating
1 september 1882: aflevering
1904: verkocht voor sloop
Zr. Ms. De Ruyter (1879)
Zr. Ms. Koningin Emma der Nederlanden (1879)
Hr. Ms. Koningin Emma der Nederlanden (1879)
november 1876: kiellegging
20 februari 1879: tewaterlating
1 december 1880: aflevering
april 1943: sloop
Zr. Ms. De Ruyter (1880)
Hr. Ms. De Ruyter (1880)
7 januari 1879: kiellegging
22 september 1880: tewaterlating
1 augustus 1885: aflevering
7 juni 1900: sloop
Zr. Ms. Van Speyk (1882)
Hr. Ms. Van Speyk (1882)
9 februari 1880: kiellegging
7 juni 1882: tewaterlating
1 maart 1887: aflevering
1946: sloop
Zr. Ms. Kortenaer (1881)
Zr. Ms. Doggersbank (1881)
1881: kiellegging
5 augustus 1881: vernield door brand
Zr. Ms. Kortenaer (1882)
november 1882: kiellegging
20 juni 1883: vernield door brand
Zr. Ms. Johan Willem Friso (1886)
Hr. Ms. Johan Willem Friso (1886)
22 oktober 1883: kiellegging
10 juni 1886: tewaterlating
1 februari 1888: aflevering
1899: sloop

Geschiedenis

De ongepantserde kruisers van de Atjeh-klasse, werden bij de Koninklijke Marine aangeduid als Schroefstoomschepen 1e Klasse en vanaf 1893 als Fregat. Volgens internationale classificaties vielen de schepen in deze klasse onder de 'Unprotected Cruisers' oftewel ongepantserde kruisers. De schepen in deze Atjeh-klasse werden eind jaren 1870 besteld ter vervanging van de verouderende schepen van de Djambi-klasse (1860) en Zilveren Kruis-klasse (1869) korvetten en waren bedoeld voor dienst in Nederlands-Indië.