Artikel van Hans Molier. Off-line gezet op 15-06-2007 door KP vanwege nieuw artikel.

Reinhard Tristan Eugen Heydrich werd op 7 maart 1904 in Halle an der Saale in Duitsland geboren. Hij groeide op in een financiëel sterk en zeer katholiek gezin, waarbij muziek een onderdeel werd van zijn dagelijks leven. Zijn moeder, Elizabeth, was een getalenteerd pianiste en zijn vader, Bruno, was zowel operazanger als de stichter van de ‘Halle Conservatory of Music’. Het kon dan ook niet uitblijven dat Reinhard werd meegesleept en al vrij vroeg ontwikkelde hij zijn liefde voor de viool en hij kon zo met zijn spel het publiek urenlang vermaken.

Zijn vader was heftig antisemiet en hij bracht zijn ideeën over op al zijn drie kinderen. De opvoeding van de kinderen was erg strikt en gedisciplineerd en ze werden dan ook regelmatig geslagen. Reinhard was erg intelligent en hij blonk dan ook uit op het Reform-Realgymnasium. Verder was hij een getalenteerd atleet en een zeer bekwaam zwemmer en schermer. Echter, aan de andere kant was hij een verlegen en onzekere jongen waardoor hij op school maar weinig vriendjes had en daardoor regelmatig door hen gepest, vernederd en geslagen werd. De redenen hiervoor waren omdat ze vonden dat hij een zeer hoge, schrille stem had, een strenge katholieke opvoeding genoot in een over het algemeen protestantse gemeenschap en het gerucht dat zijn voorouders van Joodse afkomst zouden zijn. Dit gerucht was helemaal niet juist, maar werd ooit in het leven geroepen door het feit dat zijn oma een keer is hertrouwd met een man met de achternaam Suess, wat werd geassocieerd met een naam van Joodse afkomst.

Omdat Heydrich in 1914 bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog te jong was om dienst te nemen, werd hij lid van het ‘Maracker Freikorps’, een ultra-rechtse groepering die zich hevig verzette tegen de communisten. Verder werd hij lid van de ‘Deutscher Schütz- und Truzbund’, een strenge antisemitische organisatie. Echter, voor het eerst in zijn leven voelde hij zich thuis in deze groeperingen, waar hij niet werd gepest en uitgelachen en waar hij zich belangrijk en superieur voelde. Aan het eind van de oorlog, in 1918, werd Duitsland getroffen door een enorme inflatie, en het financiëel beschermde leven van de familie kwam, net als bij velen in Duitsland, al snel tot een eind. In 1922 nam hij van de gelegenheid gebruik voor een kosteloze opleiding en een gegarandeerd pensioen bij de Duitse Marine en al snel was hij kadet bij de marinebasis in Kiel. Ook hier werd hij tijdens de opleiding voortdurend gepest om zijn stem, zijn uiterlijk en zijn voorliefde voor klassieke muziek. Toch wist hij zijn opleiding af te maken en in 1926 bereikte hij de rang van 2e luitenant en werd hij vervolgens gedetacheerd bij het slagschip ‘Schleswig Holstein’.

Tijdens zijn opleiding had hij maar één afleiding en dat was seks. Hij was ondertussen opgegroeid tot een zeer aantrekkelijke jongeman en vele vrouwen vonden hem daarom dan ook zeer begeerlijk. Hij werd een berucht verleider en hij spendeerde al zijn vrije tijd in het veroveren van vrouwen. Hij had vele seksuele affaires, maar één affaire zou een desastreus gevolg hebben voor zijn verdere carrière. In 1930 ontmoete hij de dochter van een zeer invloedrijke scheepswerfeigenaar, waarmee hij, alleen maar voor het seksueel contact, de nacht doorbracht. Tijdens deze periode had hij op een feest ook een jonge vrouw leren kennen met de naam Lina von Osten. Dit bleek echter meer te zijn dan zomaar een avontuurtje en al spoedig kondigde het paar hun verloving aan. De dochter van de scheepswerfeigenaar was door dit bericht echter woedend geworden, protesteerde nog bij Heydrich, maar dit bleek echter geen enkel succes te hebben. De jonge vrouw klaagde daarop bij haar vader die onmiddellijk contact opnam met de Admiraliteit in Berlijn. Al spoedig werd Heydrich aangeklaagd en beschuldigd over zijn gedrag, een heer en een officier onwaardig. Nadat Heydrich werd gedagvaardigd en voor het gerecht onder deze beschuldigingen probeerde uit te komen, bleek al snel hoe invloedrijk de macht van de scheepswerfeigenaar was en in april 1931 werd hij door admiraal Erich Raeder officieel uit de marine ontslagen.

In 1931 was Heinrich Himmler, hoofd van de SS, haastig op zoek naar een assistent en op aanraden van een vriend kwam hij in contact met de voormalige luitenant bij de marine, Reinhard Heydrich. Toen Heydrich voor een gesprek bij Himmler werd uitgenodigd en zijn kantoor binnenstapte, was Himmler meteen onder de indruk. Tijdens dit gesprek bleek al snel dat Heydrich de geschikte persoon was en Himmler nam hem meteen aan. Zijn loon in deze beginfase zou een schamele 180 Duitse Marken per maand bedragen.

Heydrich vestigde zijn kantoor in het Bruine Huis aan de Brienerstrasse 45 in München, het hoofkwartier van de nazi-partij in München. In zijn kantoor stond een keukentafel, een stoel en een typemachine, maar ondanks deze schamele inboedel en zijn laag loon was Heydrich toch een zeer gedreven man. Hij begon met het opzetten van een veiligheidsdienst waarmee rekening diende gehouden te worden en met deze opzet kwam ook zijn ware karakter naar boven, koel, berekenend en tegelijkertijd briljant. Heydrich begon met het opzetten van een net van spionnen en informanten voor het opsporen van enigerlei informatie die hij als chantage kon gebruiken. Hoe schokkender en schandaliger, hoe beter. Hij ging niet alleen achter tegenstanders van de nazi’s aan, maar ook de partijleden zelf waren waren niet meer veilig voor hem. Na verloop van tijd stond zijn kantoor vol met dozen met informatie over leden van verschillende groeperingen, zoals de communisten, de Joden, de aristocraten en zelf de nazi’s.

In december 1931 trouwde hij met zijn verloofde, Lina van Osten, en in deze zelfde periode werd hij ook nog bevorderd tot majoor van de SS. Ondertussen groeide zijn archief met schandalen gestaag en deze informatie was van onschatbare waarde, omdat hij op deze manier de controle had over tal van hoge partijleden binnen de nazi-partij. In 1932 echter kreeg hij van Adolf Hitler een koekje van eigen deeg. Een aantal van Heydrichs vijanden hadden geruchten rond zijn vermeende Joodse afkomst te horen gekregen en begonnen deze verder te verspreiden. Met de groei van de nazi-partij kon deze informatie dodelijk zijn, ook voor het hoofd van de veiligheidsdienst, en al vrij snel werd een onderzoek ingesteld. Hoewel hij uiteindelijk werd vrijgesproken van alle beschuldigingen, bleef dit voor Himmler toch een groot probleem. Het gerucht alleen al dat zijn assistent Joods bloed zou hebben kon natuurlijk niet en Himmler overwoog zelfs even om Heydrich te ontslaan. Toch deed hij dit niet en ging op bezoek bij Hitler om dit probleem te bespreken. Hitler dacht echter dat deze informatie, indien nodig, juist tegen hem gebruikt kon worden en dat ze zodoende Heydrich in het gareel konden houden. Ook Hitler was gecharmeerd van zijn voorkomen en zijn werk, maar mocht Heydrich te gevaarlijk worden en te veel invloed krijgen dan kon het gerucht altijd nog opnieuw in het leven worden geroepen en door Hitler zelf bevestigd worden. Het gevolg was dat Heydrich door deze penibele situatie in principe geen kant meer op kon en hij zou dan ook zijn verdere leven blindelings de bevelen van Hitler opvolgen.< /p>

In juni 1932 was Heydrichs veiligheidsdienst, die nu officiëel de naam had gekregen van Sicherheitsdienst, uitgegroeid tot een zeer effectieve terreurmachine en Heydrich was daarom ondertussen ook gepromoveerd tot kolonel van de SS. Hoewel Adolf Hitler in 1933 kanselier van Duitsland was geworden, had hij nog niet de dictatoriale bevoegdheden die hij wenste. Om deze te forceren voerde hij de druk bij president Paul von Hindenburg op om enkele decreten te tekenen, zodat Hitler en zijn aanhangers, zonder opgave van redenen, politieke tegenstanders konden laten oppakken. Voor de namen van de tegenstanders konden ze bij Heydrich terecht, wat resulteerde dat de gevangenissen al vrij snel overvol zaten, doordat de SS en de SA dankbaar gebruik hadden gemaakt van deze geboden informatie.

De werkrelatie tussen Himmler en Heydrich was zeer praktisch en op elkaar afgestemd. Hoewel Himmler de baas was van de SD, was Heydrich de drijvende kracht achter de organisatie, en hoewel de twee mannen verschillende persoonlijkheden hadden, zaten ze toch altijd op dezelfde golflengte. Alleen Heydrich was en had alles wat Himmler zich ooit gewenst had: hij was namelijk lang, had blond haar, had blauwe ogen, was koel, berekenend en intelligent. Hoewel Heydrich zijn baas maar een gek vond, volgde hij toch zijn bevelen op, omdat hij wist dat Himmler zijn vrijkaart was naar de absolute macht, en zodoende vormden deze twee mannen een zeer solide maar tevens ook een zeer gevaarlijk duo.

Terwijl Hitler zich een weg omhoog vocht op de politieke ladder, probeerden Heinrich Himmler en Reinhard Heydrich ondertussen om de controle en de macht over zich te krijgen van alle politie-eenheden in de 17 districten van Duitsland. In 1933 bestormde Heydrich met enkele eenheden van de SD het politiehoofdkwartier van München en namen daar de macht over. Himmler werd hoofd van de politie en Heydrich werd zijn assistent. Al vrij snel waren de andere 16 districten in Duitsland aan de beurt. Nadat 15 districten op deze wijze waren overgenomen restte alleen nog het district van de Pruisische politie onder leiding van Hermann Göring. Görings bedoelingen waren echter om, na de aansluiting bij Himmler en Heydrich, een aparte en nieuwe politie-eenheid op te richten die geen enkele verantwoording hoefde af te leggen, en hij noemde deze nieuwe organisatie 'Geheime Staatpolizei'. Voor het uitgeven van een nieuwe postzegel verkortte een postbeambte deze naam tot 'Gestapo', een naam die jarenlang synoniem zou staan voor dood, terreur en verderf. Omdat Göring Himmler en Heydrich niet erg vertrouwde, werd ver van hem vandaan, een nieuw politie-hoofdkantoor opgericht en hij koos een adres dat weldra bij miljoenen Duitsers grote angst zou inboezemen, de Prinz Albrechtstrasse 8 in Berlijn.

Hermann Göring had ondertussen de opkomst van Ernst Röhm en zijn SA ook in de gaten gekregen en deze organisatie van bruinhemden was een gevaar voor de nazi’s en de Gestapo geworden. Omdat zijn angst voor Röhm groter was dan zijn hekel voor Himmler en Heydrich, gaf hij op 20 april 1934 de Gestapo officiëel over aan het beruchte duo. Nu zij aan het hoofd stonden van de Gestapo, was hun eerste taak om de SA te vernietigen. Ondertussen had Hitler, op de weg naar zijn totale macht, hinder ondervonden van de populariteit van de SA, en de enige oplossing voor dit probleem was om Röhm en zijn belangrijkste tegenstanders uit te schakelen. Op vrijdag 30 juni 1934 was het dan eindelijk zover. In geheel Duitsland werden vele belangrijke leiders en aanhangers van de SA, waaronder Röhm, gearresteerd en vermoord, een gebeurtenis die later bekend zou worden als 'De Nacht van de Lange Messen'.

Nu de SA was uitgeschakeld, lag de weg van terreur voor Heydrich helemaal open. De Gestapo had het gezag om mensen, zonder enige duidelijke reden, te arresteren, te verhoren en te vermoorden. Mensen werden bang om in het openbaar te spreken, omdat de kans bestond dat hun woorden verkeerd begrepen zouden worden en zij dan, net zoals zovelen voor hen, spoorloos zouden verdwijnen. Onder het leiderschap van Himmler en Heydrich werd Duitsland een wettige maar gehate politiestaat.

Op 26 juni 1936 reorganiseerde Heinrich Himmler de politie in twee groepen: de Ordnungspolizei(ORPO), bestaande uit de gemeente- en nationale politie en de Sicherheitspolizei (SIPO), bestaande uit de Gestapo en de Kriminal Polizei (Kripo).Heydrich werd als hoofd aangesteld van de 'Sicherheitspolizei' en in 1939 werd de SD, de Gestapo en de Kriminal Polizei samengevoegd onder één commando, het ‘Reichs Sicherheits Haupt Ambt’ (RSHA). Hiermee waren alle veiligheidsdiensten in het Reich gebundeld in een machtige organisatie, die verantwoordelijk werd voor een terreurcampagne in alle bezette gebieden en voor massamoorden op grote schaal. Himmlers eenheden waren totaal onafhankelijk en hoefden alleen maar verantwoording af te leggen aan Adolf Hitler.

Op 7 december 1941 kreeg de SD het bevel voor het uitvoeren van het 'Nacht und Nebel' decreet. In dit decreet, dat was opgesteld door Adolf Hitler en was ondertekend door Wilhelm Keitel, stond dat alle verzetsgroepen in de bezette landen moesten worden gearresteerd en naar Duitsland gebracht moesten worden voor berechting. Zo gebeurde het uiteindelijk dat vele verzetsmensen en tegenstanders van het Duitse Rijk ‘verdwenen’ in de Nacht en de Mist (Nacht und Nebel), en dat helemaal niemand wist waar deze mensen gebleven waren. Het aantal verdwenen personen is nooit bevestigd, maar wordt geschat op ongeveer 7.000 personen.

Tijdens zijn eerste dagen als hoofd van de SD beschouwde Heydrich de Joden gevaarlijker dan de andere criminelen in het Duitse Rijk. De reden hiervoor kan hoofdzakelijk worden verklaard doordat, ondanks de eerdere vrijspraak, de beschuldigingen over zijn Joodse afkomst hem altijd parten zijn blijven spelen. In 1934 was er door Heydrich al een speciale afdeling opgericht, het Joodse Departement, dat onder leiding stond van Adolf Eichmann, dat als doel had om een oplossing te vinden voor het Joodse vraagstuk. In 1939 richtte Heydrich speciale commando-eenheden op, de 'Einsatzgruppen', die nadat het Duitse leger door Polen was getrokken, dit leger vervolgens op de voet volgde en daarna alle Joden die ze tegenkwamen, verzamelden en vervolgens doodschoten. Verder gaf Heydrich het bevel om speciale getto’s op te richten, waarin alle Joden werden samengebracht en waarvan er vele miljoenen in de loop der jaren stierven door honger en ziektes en een gebrek van de elementaire levensbehoeften.

In 1941 waren de Duitse troepen Rusland binnengetrokken en Heydrich verdeelde zijn 'Einsatzgroepen' in vier verschillende afdelingen : A,B,C,en D. Na een intensieve training van enkele weken werden deze eenheden Rusland ingestuurd met de bedoeling om alle Joden die ze tegenkwamen te vermoorden en vervolgens te begraven in massagraven. Aan het eind van 1941 kwamen de eerste cijfers van deze eenheden bij Heydrich binnen en hij was zeer verheugd om te zien dat binnen enkele maanden bijna een half miljoen Joden, zij het op een wat omslachtige en tijdrovende wijze, uit de weg waren geruimd. In dit zelfde jaar werd de uitroeiing van de Joden officiëel goedgekeurd door Hitler. De uitvoering van deze taak werd opgedragen aan Heydrich en samen met Eichmann organiseerde hij een vergadering om te bekijken hoe dit op de meest efficiënte en goedkope manier kon worden uitgevoerd.

Deze bijeenkomst vond plaats op 20 januari 1942 in een villa in Wannsee. Heydrich informeerde de aanwezigen dat Europa helemaal 'schoongeveegd' zou worden en dat de Joden, na eerst te zijn samengebracht in speciale getto’s, overgebracht zouden worden naar vernietigingskampen in het oostelijk deel van het Duitse Rijk. De vergadering duurde slechts 87 minuten en nadat de meeste aanwezigen waren vertrokken, bleven Heydrich en Eichmann samen achter om de laatste plannen te maken voor de totale vernietiging van het Joodse volk. Heydrich wist op dat moment echter niet dat hij de verwezenlijking van zijn morbide plannen nooit zou meemaken.

In Londen waren ondertussen de eerste berichten van de massamoorden ook binnengekomen en de Tsjechische regering in ballingschap besloot om een speciale eenheid samen te stellen om deze gevaarlijke man, Reinhard Heydrich, te vermoorden. Voor deze missie werden Jan Kubis en Josef Gabcik geselecteerd, die op 28 december 1941 boven Tjechoslowakije werden gedropt. Na contact te hebben gemaakt met het plaatselijke verzet, werden ze naar het dorpje Panenske Brezany gebracht, waar Heydrich en zijn gezin in een groot landhuis woonden. Na vele maanden van observeren was het op 27 mei 1942 dan eindelijk zover. Ze waren namelijk te weten gekomen dat Heydrich op deze dag een afspraak had met Hitler in Berlijn en wisten daarom precies welke route Heydrich zou volgen.

In de ochtend van de 27ste mei hadden Gabcik, Kubis en Valcik, een lokale verzetsstrijder, hun posities ingenomen. Om 10.25 uur bereikte de auto, bestuurd door Heydrichs persoonlijke lijfwacht SS-Oberscharführer Klein, het punt waar Gabcik klaar stond met zijn pistool. Het pistool weigerde echter en de chauffeur, die ondertussen zijn auto tot stilstand had gebracht, stapte uit en vuurde enkele kogels af op de vluchtende Gabcik. Op dat moment wist Kubis echter een handgranaat in de richting van Heydrich te gooien, maar nadat de rook opgetrokken was, stapte Heydrich uit en begon deze de jacht te openen op Kubis. Maar na enkele meters viel hij neer en al vrij snel bleek dat Heydrich bij deze aanslag toch zwaar gewond was geraakt. Een voorbijganger, die alles had gadegeslagen, bekommerde zich om Heydrich en hield vervolgens een passerende truck aan. Heydrich werd met spoed naar het Bulkova ziekenhuis gebracht, waar snel bleek dat hij zeer ernstige verwondingen had opgelopen. De chirurgen besloten om meteen te opereren en ondanks zijn verwondingen wist hij na deze operatie wonderbaarlijk genoeg toch te herstellen.

Na Himmlers bezoek aan het ziekenhuis op 2 juni raakte Heydrich echter in een coma, waaruit hij nooit meer is ontwaakt. Heydrich stierf om 04.30 uur in de vroege ochtend van de 4e juni 1942 op 38-jarige leeftijd. Hoewel de echte doodsoorzaak nooit is vastgesteld, is het zeer hoogst waarschijnlijk te noemen dat Heydrich is overleden aan vergiftiging afkomstig van de splinters van de handgranaat. De nazi's waren woedend en organiseerden onmiddellijk een klopjacht naar de daders van deze aanslag. Uiteindelijk werden ze door de SS gevonden in een orthodoxe kerk in Praag, waarna SS officieren granaten binnenwierpen die Jan Kubis doodden. Om niet in de handen te vallen van de bloeddorstige SS-ers, pleegde Josef Gabcik vervolgens zelfmoord.

Hitler had ondertussen te horen gekregen dat verzetsstrijders uit het Tjechische dorp Lidice betrokken zouden geweest zijn bij de aanslag op Heydrich. Onmiddellijk gaf hij bevel om dit dorp totaal te vernietigen en op 9 juni 1942 omsingelde SS-troepen Lidice. Van de 199 mannen werden er 173 onmiddellijk doodgeschoten en de overige 26 werden in een verlaten schuur gestopt, die even later in brand werd gestoken. Van de 195 vrouwelijke inwoners van het dorp werden er 7 naar Theresienstadt gestuurd, 184 naar Ravensbrück en de overige 4 zwangere vrouwen werden naar het Bulkova ziekenhuis gestuurd waar abortus werd gepleegd, en waarna ze naar verschillende concentratiekampen werden gestuurd. Van de in totaal 98 kinderen van het dorp werden er 90 naar het concentratiekamp Gneisenau gestuurd en de overige acht werden geadopteerd door Duitse families. Vervolgens werd dorp Lidice platgebrand en helemaal met de grond gelijk gemaakt.

Hitler was een van de prominente aanwezigen op de begrafenis van Reinhard Heydrich in de Rijkskanselarij in Berlijn. Over zijn kist lag een grote vlag met het hakenkruis erop en na een lofrede van Heinrich Himmler werd Heydrich tenslotte overgebracht naar het kerkhof in Berlijn. Heydrich liet vier kinderen achter: Klaus, geboren in 1933 en in 1943 overleden bij een verkeersongeluk; Heider, geboren in 1934; Silke, geboren in 1939 en Marte die net na haar vaders dood in 1942 werd geboren. De vrouw van Heydrich, Lina, verhuisde na de oorlog naar het eiland Fehmarn, gelegen in de Oostzee, waar ze nog jarenlang een hotel runde. Zij overleed aan het eind van de jaren '70.