Inleiding

De Poolse cavalerie was eeuwenlang de trots van het Poolse leger, dat tot de Tweede Wereldoorlog aan deze traditie bleef vastklampen. De laatste ruiters met gevelde sabels en lansen moesten het opnemen tegen Hitler’s geoliede Blitzkrieg. Dit beeld werd in de jaren na de oorlog sterk geromantiseerd en we kennen allemaal wel de verhalen van ruiters die met lansen en al de Duitse tanks te lijf gingen. Klopt dit beeld wel? Was de Poolse cavalerie in staat om van zich af te slaan? Wat gebeurde er precies in die turbulente septemberdagen van 1939, hoe was de cavalerie op dat moment georganiseerd en hoe ging het verder na de Poolse capitulatie?

Reorganisatie

De Poolse cavalerie was in de lente van 1937 gereorganiseerd. De cavaleriebrigades van de 2e Cavaleriedivisie (12, 13 en 17) werden opgeheven, waarna de vrijgekomen regimenten bij andere brigades werden gevoegd. Het hoofdkwartier van de 2e Cavaleriedivisie werd uiteindelijk in februari 1939 opgeheven. Tussen mei en augustus 1939 begon het Poolse leger haar cavalerie te motoriseren. Zo werd het 1e Regiment Jagers te Paard in mei 1939 gemotoriseerd en in augustus bij de Gemotoriseerde Pantserbrigade "Warschau" gevoegd. In diezelfde maand werden beide gemotoriseerde brigades (Warschau en de 10e) onafhankelijk van de cavalerie. Een aantal gepantserde eskadrons zijn als onderdeel van het Poolse mobilisatieplan in de maanden voor de Duitse invasie in 1939 gevormd. Gedurende de reorganisatie werden de cavaleriebrigades bewapend met pantserafweergeschut en antitankgeweren. De lansen werden vrijwel alleen nog gebruikt voor ceremoniële doeleinden. De geweren werden op de rug gedragen.

Poolse cavaleriebrigades na de reorganisatie in 1939:

Militaire tactieken

De voornaamste taak van de Poolse cavalerie was om vanuit de flanken snelle aanvallen uit te voeren en door de vijandelijke achterlinies te breken om zodoende communicatie- en aanvoerlijnen te ontwrichten. Ulanen werden op dezelfde manier ingezet als dragonders. Ulanen kenmerken zich door het uitvoeren van charges en dragonders zijn infanteristen te paard. Paarden werden hoofdzakelijk voor transport gebruikt. Een deel van de ruiters, gewapend met antitankwapens, ging als infanteristen verder op het slagveld. De resterende soldaten zetten cavaleriemanoeuvres in ter ondersteuning. De cavalerie had de taak om, met steun van gemechaniseerde- en artillerie-eenheden, pantserwagens en tanks te vertragen en waren getraind om gebruik te maken van natuurlijke obstakels. De cavalerie had ook de taak om de achterlinies te beschermen tijdens terugtrekkingen. Tenslotte werd de Poolse cavalerie, om grote verliezen te vermijden, nooit ingezet tegen een ingegraven vijand.

De Poolse cavalerie tijdens de invasie

Tijdens de Duitse invasie zijn de volgende cavalerie-eenheden en sub-eenheden in het leven geroepen:

De Poolse cavalerie vertegenwoordigde minder dan 10 % van het Poolse leger in september 1939 en was, ondanks de reorganisatie, gewapend met verouderde wapens. Toch bleek de Poolse cavalerie in sommige gevallen uiterst effectief, zelfs tegen Duitse pantserformaties. Een goed voorbeeld is de slag bij Mokra (1 september 1939), tussen de Wolynska Cavaleriebrigade en de 4.Panzer-Division onder generaal Georg-Hans Reinhardt. Meer dan 100 pantservoertuigen en tanks werden in die slag uitgeschakeld. Op 3 september 1939 wist het 10e Regiment Jagers te Paard met steun van Vickers-tanks bij Naprawa meerdere Duitse aanvallen af te slaan. In de slotfase van die slag vielen de ruiters de Duitse infanteristen aan met bajonetten en handgranaten. De volgende dag lanceerde het 24e Cavalerieregiment en een compagnie Vickers-tanks een verrassingsaanval op een Duitse tankformatie en drie Duitse tanks werden vernietigd. Het 10e 'Litouwse' Ulaan-regiment heeft naar eigen zeggen 18 tanks, 19 pantservoertuigen, één radiostation en één vliegtuig vernietigd.

Op 14 september 1939 werd de Kombinowana Brygada Kawalerii gevormd om verschillende uiteengeslagen cavalerie-eenheden onder één overkoepelende bevelstructuur te plaatsen. Op 20, 23 en 27 september werden soortgelijke geïmproviseerde eenheden gecreëerd: Brygada Kawalerii "Plis", Zbiorcza Brygada Kawalerii en de Brygada Kawalerii "Edward".

In totaal voerde de Poolse cavalerie 17 aanvallen uit op het Duitse en Rode leger, dat Polen vanuit het oosten was binnengevallen:

1 september 1939:

2 september 1939:

Het 1e Eskadron van het 19e Cavalerieregiment valt een Duitse cavalerieformatie bij het dorpje Borowa aan. De Duitsers trekken zich tijdens de charge terug zonder strijd te leveren.

11 september 1939:

Het 1e Eskadron van het 19e Cavalerieregiment valt een Duitse cavalerieformatie bij het dorpje Borowa aan. De Duitsers trekken zich tijdens de charge terug zonder strijd te leveren.

12 september 1939:

Het 4e Eskadron van het 11e Cavalerielegioen komt in actie bij Kaluszyn.

13 september 1939:

15 september 1939:

Het 17e Cavalerieregiment valt Duitse infanterie in posities aan bij Brochow. Na een charge uitgevoerd te hebben, gaan de ruiters te voet verder.

16 september 1939:

Een peloton van het 4e Eskadron (17e Cavalerieregiment) verdrijft Duitse formaties bij Gajowka Debowski.

19 september 1939:

21 september 1939:

Het 1e Eskadron van de 3e Cavaleriedivisie verdrijft Duitse infanterie bij Kamionka Strumilowa.

23 september 1939:

Het 1e Eskadron van het 25e Cavalerieregiment verjaagt een eskadron van de Duitse 17.Cavalerie-Regiment (Rittmeister Kurt Hasse). De Polen raken in de achtervolging verstrikt in Duitse spervuur en lijden zware verliezen, waaronder de commandant van het eskadron; Tadeusz Gerlecki.

24 september 1939:

Ongeveer 500 ruiters van het reserve 14e Cavalerieregiment en politie te paard vallen Sovjet-infanteristen bij Husynne aan. De Poolse aanvalsgroep wordt uiteindelijk verslagen en velen geven zich aan het Rode Leger over.

26 september 1939:

Het 27e Cavalerieregiment komt in actie bij Morancami.

Het is niet bekend hoeveel cavaleristen tijdens de Duitse invasie zijn gesneuveld, maar de Poolse verliezen waren enorm. Op grond van meerdere bronnen is berekend dat er ongeveer 66.000 Polen in september 1939 zijn omgekomen. Veel gevangengenomen cavalerie-officieren zijn daarnaast in 1940 door de NKVD vermoord. Zo’n 90.000 tot 140.000 Poolse troepen ontliepen echter krijgsgevangenschap door via Hongarije, Roemenië (70.000-120.000) en de Baltische Staten (20.000) te vluchten om op die manier bij de Geallieerden aan te sluiten. Sommigen van hen belandden alsnog in interneringskampen in neutrale landen zoals Hongarije, Roemenië en Zwitserland. De meeste wisten echter te ontsnappen. Vijftien cavalerie-eenheden zijn voor verdiensten en heldhaftigheid gedecoreerd met de Virtuti Militari orde.

De Poolse regering in ballingschap werd op 30 september 1939 te Parijs opgericht. In november 1939 werd het Poolse Leger in het Westen gecreëerd. De enige cavalerie eenheid die van dit leger deel uitmaakte was de 10 Brygada Kawalerii Pancernej (10éme Brigade de cavalerie blindée), dat onder bevel stond van generaal Stanislaw Maczek en in Camp de Coëtquidan was opgericht. Deze brigade had slechts één eskadron dragonders. De resterende elementen waren gemotoriseerd. De tijd van de paard en ruiter met de lans en gevelde sabel op grote schaal was voorbij.

Sommige ontbonden cavalerie-eenheden zijn later door het Poolse Thuisleger (Armia Krajowa) een nieuw leven ingeblazen en waren betrokken bij lokale schermutselingen met de Duitse bezetter. Zo wist het 10e 'Litouwse' Regiment Ulanen in 1944 twee Duitse gepantserde treinen uit te schakelen. Het gaat om de volgende regimenten:

Tegenwoordig zijn er enkele monument gewijd zijn aan de Poolse cavalerie. Zo staat er in Warschau, aan de Ludwika Waryńskiego 1B, het nationaal monument voor de Poolse cavalerie. In het dorpje Kaluszyn staat het monument "Gouden Ulaan", dat de slag om dit dorpje tussen 11 en 12 september 1939 herdenkt. Op de lokale begraafplaats rusten 184 Poolse slachtoffers van die slag.

Poolse cavaleriebrigades na de reorganisatie in 1939:

V klasse (zilver) incomplete personenlijst:

IV klasse (goud) incomplete personenlijst:

Van de volgende Virtuti Militari IV & V ontvangers zijn de namen niet bekend, maar wel de aantallen:

En idem voor Krzyz Walecznych ontvangers: