1 Poolse 1ste Onafhankelijke Parachutistenbrigade - 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa
Poolse 1ste Onafhankelijke Parachutistenbrigade
Inleiding
Op 23 september 1941 vond in Schotland de oprichting plaats van de Poolse 1ste Onafhankelijke Parachutistenbrigade (1 Polska Samodzielna Brygada Spadochronowa). De troepen waren afkomstig uit de 4th (Polish) Cadre Rifle Brigade. Het initiatief hiertoe was genomen door de Poolse Generale Staf. Met deze brigade trachtte de Poolse regering in ballingschap te Londen een middel in handen te krijgen dat ingezet zou kunnen worden om de geplande opstand tegen de Duitse bezetter te ondersteunen. Hiermee zou kunnen worden voorkomen dat het Sovjetleger ongestoord Polen zou kunnen innemen en zo de ballingen buiten spel zou zetten.
De leiding over de brigade kwam in handen van General-Major Stanislaw Sosabowski. De brigade kreeg de beschikking over drie parachutistenbataljons en zwaarder materieel.
De training van de Polen was zo intensief en professioneel, dat vele landen hun commando-eenheden voor specialistische training naar de Polen stuurden.
Toen in augustus 1944 de opstand in Warschau uitbrak, dacht men dat de inzet van de Poolse para's heel snel zou komen. Het was dan ook logisch dat zowel de Poolse parachutisten als de opstandelingen in Warschau allen goede hoop hadden dat de brigade snel zou worden overgevlogen. Anderhalve maand later, in september 1944, werden de para's ook daadwerkelijk ingezet. Echter niet in Warschau, maar tijdens Market Garden, de operatie die zou uitmonden in de Slag om Arnhem.
De Slag om Arnhem
De vuurproef voor een deel van de brigade kwam op 19 september 1944, toen zij met zweefvliegtuigen werden afgezet nabij Wolfheze. De landing werd uitgevoerd onder zwaar Duits vuur, aangezien de Britse 1st Airborne Division slechts beperkte controle had weten te krijgen over de Landing Zones (LZ). Pas op 21 september waren voldoende vliegtuigen beschikbaar om de rest van de Poolse brigade in te vliegen. De situatie ten noorden van de Rijn was toen al dusdanig dat besloten werd om de Polen ten zuiden van de Rijn aan de grond te zetten in de buurt van het plaatsje Driel. De Polen zouden dan de rivier moeten oversteken om de Britten te helpen. Het veer bij Westerbouwing was echter al door de Duitsers tot zinken gebracht, zodat besloten werd de Polen met rubberbootjes in de nacht over te varen. Onder zeer zwaar vuur werd slechts een gedeelte van de troepen overgezet. Uiteindelijk zouden de overgebleven Britse troepen uit Oosterbeek naar het gebied ten zuiden van de Rijn worden teruggehaald, waarmee een einde kwam aan Market Garden, zonder dat de brug bij Arnhem in geallieerde handen kwam.
De kritiek die Sosabowski op de plannen voor Market Garden had geuit, ging nu tegen hem werken. Ongeacht of hij gelijk had werd juist Sosabowski al snel afgeschilderd als de falende zondebok, met name door de Britse bevelhebber Browning. Deze zaak zou zo hoog oplopen dat het uiteindelijk zelfs de carrière van Sosabowski zou kosten.
De meeste veteranen uit de 1ste Onafhankelijke Parachutistenbrigade kozen na de oorlog voor een gedwongen verblijf in het Westen. Pas 15 tot 20 jaar later konden zij voor het eerst weer hun vaderland bezoeken. Het zou echter nog zeker 60 jaar duren voordat er enig eerherstel zou komen voor de rol die de Polen hebben gespeeld. Formeel eerherstel dan, want de bevolking in de Betuwe en Arnhem en de Britse para's hebben de rol van de Poolse parachutisten altijd erkend. Nederland reikte op 31 mei 2006 de hoogste militaire onderscheiding, de Militaire Willemsorde uit aan de 1e Onafhankelijke Poolse Parachutistenbrigade voor haar inzet in de Slag om Arnhem en postuum de Bronzen Leeuw aan General-major Stanisław Sosabowski.
Operatie Gebieden | ||
23 september 1941 - | 21 september 1944 | Groot-Brittannië |
21 september 1944 - | 07 oktober 1944 | Nederland |
07 oktober 1944 - | 11 oktober 1944 | België |
11 oktober 1944 - | 08 mei 1945 | Groot-Brittannië |
08 mei 1945 - | 19 mei 1947 | Duitsland |



References
Sources
- Cholewczynski G.F., Poles Apart, Sarpedon Publishers, 1993- Cholewczynski G.F., De Polen van Driel, Uitgeverij Lunet, 1990
- Garliński J., Poland in the Second World War, 1939-1945 , London, 1985
- Sosabowski S., Freely I served, Battery Press Inc., 1982
- Wikipedia
- The Poles on the Front of World War Two